Wolne ciężary vs. maszyny — które są lepsze?

Wszyscy wiemy, że regularna aktywność fizyczna jest niezwykle ważna dla naszego zdrowia i samopoczucia. Jednakże nie wszystkie rodzaje ćwiczeń dają takie same efekty. Gdy zdecydujemy się na trening na siłowni, stajemy przed dylematem: wolne ciężary czy maszyny? To pytanie nurtuje zarówno początkujących, jak i zaawansowanych adeptów siłowni. Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ zarówno wolne ciężary, jak i maszyny mają swoje unikalne cechy i korzyści. W artykule przyjrzymy się więc każdej z form i przedstawimy jej najważniejsze aspekty. 

Różnice pomiędzy treningami

Aby jednak odpowiedzieć na pytanie, czy wybrać wolne ciężary czy maszyny, najpierw trzeba poznać podstawową terminologię. Pod nazwą wolne ciężary kryją się różnego rodzaju obciążenia, takie jak hantle, sztangi czy drążki wolnostojące, które nie są połączone na stałe z żadnym urządzeniem. Dają one większą swobodę ruchu i nie narzucają z góry jego konkretnego toru, co angażuje więcej mięśni i jest bardziej naturalne dla naszego aparatu ruchu. Dzięki temu trenujemy nie tylko grupy mięśniowe odpowiedzialne za dźwiganie, ale także te odpowiedzialne za utrzymanie równowagi i prawidłową postawę ciała. 

Po drugiej stronie stoją maszyny siłowe, których szeroki wybór odnajdziemy na wielu siłowniach. Są to na stałe przymocowane sprzęty z układem dźwigni i bloków.  Zapewniają one powtarzalność ruchu, jego precyzyjne prowadzenie i wsparcie dla mięśni, co może być korzystne dla osób z kontuzjami lub ograniczeniami fizycznymi.

Wolne ciężary a maszyny — zalety obu form

Stając przed wyborem wolne ciężary a maszyny, musimy poznać dokładne korzyści wynikające z obu form. W ten sposób dostosujemy rodzaj ćwiczeń do naszych potrzeb oraz możliwości. 

Ćwiczenia z wolnymi ciężarami są znane ze swojej skuteczności oraz wszechstronności. Dzięki temu, że unoszenie wolnych ciężarów odbywa się w naturalnym zakresie ruchów, możemy zaangażować w trakcie treningu więcej grup mięśniowych. Ćwiczenia te są więc stosowane do budowania siły oraz stabilizacji. Wybierają je osoby, którym zależy na wyrzeźbionej i jędrnej sylwetce oraz na wysokiej masie mięśniowej (zobacz też artykuł: jak nabrać masy mięśniowej).

Z kolei trening na maszynach jest często dobrym wyborem dla osób początkujących, to z tego powodu, że konstrukcja maszyn wymusza określony tor ruchu, co zmniejsza prawdopodobieństwo błędów. Łatwiej również przy nich o stabilizację ciała i obniżenie  ryzyka kontuzji. Profesjonalne maszyny są również polecane do treningu skupionego na konkretnej partii mięśni. Dodatkowo nie obciążają one tak bardzo stawów oraz więzadeł. 

Jakie wady mają te rodzaje ćwiczeń?

Oczywiście trzeba wiedzieć, że żadna z tych form nie jest wolna od wad i nie każda z nich jest odpowiednia dla wszystkich osób. Nawet jeśli poznamy wszystkie zalety i różnice pomiędzy wolnymi ciężarami a maszynami, to nie możemy zignorować wyzwań, które przed nami stoją. Dowiedz się także, jakie są najczęstsze błędy na siłowni, aby ich skutecznie unikać. 

W przypadku wolnych ciężarów  nie sposób pominąć ważnej kwestii, jaką jest ryzyko niepoprawnego wykonywania ćwiczeń. Musimy bowiem zdać się na samych siebie, naszą wypracowaną technikę oraz doświadczenie. Jeśli nie zadbamy o prawidłowe wykonywanie ćwiczeń, groźba kontuzji jest bardzo wysoka. W najlepszym wypadku nasze ćwiczenia po prostu nie będą efektywne. Stąd też wiele osób utrzymuje, że wolne ciężary nie są odpowiednie dla początkujących. Wybierając trening przy użyciu wolnych ciężarów, na początku zwróćmy się do trenera, który zadba o wypracowanie odpowiedniej techniki.

Ale i trening na maszynach nie składa się z samych zalet. W porównaniu do wolnych ciężarów, maszyny nie angażują tylu partii mięśni i zapewniają ograniczony zakres ruchu. Z tego powodu efekty nie są tak wyraźne i szybkie. Przy ich pomocy niełatwe będzie zbudowanie siły i masy mięśniowej. Jest to więc duża wada dla osób, którym szczególnie zależy na tym elemencie. Często pomijanym mankamentem korzystania z maszyn jest ograniczony dostęp - na wielu siłowniach musimy liczyć się z kolejkami do urządzenia. 

Co wybrać — wolne ciężary czy maszyny? 

Decyzja, którą formę treningu wybrać, zależy od naszych indywidualnych celów, preferencji i zdolności. Istnieje również możliwość łączenia obu metod w celu uzyskania pełniejszego i zróżnicowanego treningu. Zarówno wolne ciężary, jak i maszyny mają swoje miejsce w świecie treningu siłowego. Kluczem jest wybór odpowiednich ćwiczeń i dostosowanie ich do naszych potrzeb. Warto również zwrócić uwagę na naszą technikę i regularność treningu, niezależnie od tego, czy korzystamy z wolnych ciężarów, maszyn siłowych czy ich kombinacji.